شاید برای شما پیش آمده باشد، که در تابستان برای انجام کاری به بیرون از خانه رفته اید و بعد از گذشت سه الی چهار ساعت به خانه بر گشته اید. تنها چیزی که حال شمارا بهتر میکند خنک شدن است. یکی از مشکلات اقلیمی ایران این است که از خرداد تا اواخر شهریور ماه، هوا بسیار گرم میشود. بهترین گزینه برای تعدیل هوای خانه در تابستان کولر است. که به دو دسته کولر آبی یا کولر گازی تقسیم میشود.اما انتخاب کولر نیز بسیار مهم است. در ادامه با ما همراه باشید تا انواع کولر را بررسی کنیم.
کولر در ایران دو نوع از کولر وجود دارد که بین مردم مرسوم است:
- کولر آبی
- کولر گازی
کولر آبی چست و چگونه کار می کند؟
کولر آبی بیشتر در مناطق گرم و خشک استفاده می شود. چون با ایجاد رطوبت مانع از خشکی هوا و خراب شدن وسایل چوبی میشود. این نوع کولرها با فرایند سرمایش تبخیری باعث تعدیل هوای خانه میشود.
سرمایش تبخیری نوع فرایندی است، که از این پدیده به صورت طبیعی به عنوان جاذب گرمایی استفاده میشود. در این فرایند، گرمای محسوس هوا جذب شده و به عنوان گرمای نهانِ لازم برای تبخیر آب استفاده میشود. که به مقدار آبی که تبخیر می شود مربوط است. هر چه قدر آب بیشتری در حال گردش داخل کولر بیشتر باشد، بازدهی کولر نیز بیشتر میشود.
سرمایش تبخیری یک فرایند بسیار قدیمی است، که از زمان تمدن های باستانی ایران و مصر تا به امروز استفاده میشود. سرمایش تبخیری به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم و یا از هر دو طریق صورت میگیرد.
سرمایش تبخیری مستقیم
در این نوع سرمایش تبخیری مقدار رطوبت و آب موجود در هوای خنک شده افزایش میابد.
سرمایش تبخیری غیر مستقیم
در این نوع از فرایند خنک سازی، تبخیر درون یک مبدل حرارتی صورت می گیرد. پس نتیجه میگیریم که مقدار رطوبت فرقی نمیکند.
از سرمایش تبخیری مستقیم، در مناطقی استفاده می شود که رطوبت نسبی کمی داشته باشد مثل استان های کوهستانی. از سرمایش تبخیری غیر مستقیم در مناطقی شرجی استفاده میشود. در صورتی می توان یک مکان را بصورت طبیعی خنک کرد که در آن سدی از آب راکد یا در جریان باشد. هنگامی که تبخیر توسط دستگاه مکانیکی صورت می گیرد تبخیر به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم صورت میگیرد. اساس این نوع از سرمایش، ترمودینامیک تبخیر آب است. به عبارت دیگر تغییر حالت آب از مایع به گاز است.
طرز کار کولر آبی
آب توسط الکتروپمپ از تشتک به ناودان هایی که در بالای پوشال ها قرار دارد میرود و آنها را خیس میکند. الکتروفن که در درون کولر قرار گرفته است، هوای بیرون را از پوشال های مرطوب عبور داده و از طریق کانال کولر هوای مرطوب را به داخل خانه بیاورد که موجب میشود هوای مرطوب با رطوبت حدودا ۹۰% وارد فضای خانه بشود. این چرخه تا زمانی که کولر را خاموش کنید ادامه خواهد داشت. باز هم تکرار میکنیم که کولر آبی بازدهی بیشتری در مناطق گرم و خشک دارد.
مزایای استفاده از کولر آبی
- مقرون به صرفه بودن:کولر های آبی نسبت به کولر های گازی ارزان تر هستند.
- کمترین آسیب به محیط زیست:به دلیل اینکه کولر آبی تنها با برق و آب کار میکند کمترین آسیب را به محیط زیست می رساند.
- بهترین انتخاب برای مناطق گرم و خشک:این نوع کولر به دلیل اینکه به همراه رطوبت کار میکند برای استان هایی که شرجی نیستند بهترین انتخاب است.
- کم مصرف است: انرژی برقی که کولر آبی استفاده میکند نسبت به کولر گازی بسیار کمتر است.
- دسترسی به قطعات و تعمیرات آسان: کولر های آبی یک نکته بسیار خوب دارند و آن هم این است که قطعات آن ها به راحتی در بازار پیدا میشود و قیمت زیادی هم ندارند. همچنین تعمیرات یا تعویض قطعات تخصص زیادی نمی خواهد و به راحتی شما می توانید قطعات آن را تعویض کنید.
معایب استفاده از کولر آبی
- مصرف زیاد آب: همانطور که گفتیم توان مصرفی کولر آبی کم است، ولی مشکل اینجا است که مقدار زیادی آب برای خنک شدن مکان لازم دارد. بنابراین اگر می خواهید مقدار آب مصرفی کولر کمتر شود از سایبان استفاده کنید.
- نداشتن تهویه: این کولر ها از ساده ترین سیستم تهویه استفاده می کنند بنابراین اگر هوا آلوده باشد، آلودگی را بدون فیلتر کردن هوا وارد خانه می کند و حتی ممکن است به مکانی برای تجمع انواع باکتری ها و قارچ ها تبدیل شود.
- چک شدن قطعات و پوشال ها به صورت دائم: یکی از نکات مهم کولر های آبی پوشال ها هستند و بهتر است که هرسال تمام قطعات و پوشال ها چک شود.
- زنگ زدن قطعات و بدنه:مشکل بعدی که کولر آبی دارند این است که با آب کار می کند. همین امر سبب می شود که قطعات داخلی کولر یا حتی قطعات بیرونی ان حتی اگر ضد زنگ باشد، زنگ بزند.
- مناسب نبودن برای مناطق شرجی: اگر شما در مناطق شرجی زندگی می کنید کولر آبی بدترین انتخاب ممکن است، زیرا در مناطق شرجی رطوبت به نوبه خود بالاست و اگر شما از کولر آبی استفاده کنید رطوبت منزل شما را دو چندان می کند.
- ممکن است که بوی نامطلوب ساطع کند: اگر در خانه بوی نامطلوب حس می کنید، یکی از دلایل ممکن است پوشال های قدیمی باشد.
- توان خنک کنندگی پایین در مناطق بسیار گرم: اگر در جایی زندگی می کنید که هوا بسیار گرم است نباید از کولر آبی استفاده کنید زیرا توان مصرفی را بسیار بالا می برد.
کولر گازی چیست و چگونه کار می کند؟
کولر گازی دستگاه تهویه ای است که به کمک تکنولوژی سیکل تبرید تراکمی، گرمای هوای داخل را گرفته و در بیرون خانه دفع میکند. در برخی از کولر های گازی امکان معکوس کردن این چرخه وجود دارد. کولر گازی توسط ویلیس کریر در سال ۱۹۰۲اختراع شد.
هر کولر گازی از چهار عضو اصلی تشکیل شده است که عبارت اند از کمپرسور، کندانسور، اواپراتور و شیر انبساط (لوله مویین).
در کولر گازی از گازهایی مخصوص به نام مبرد استفاده میشود. برخی از مبردهای مرسوم در بازار R-22 ، R-13، R-404 هستند. و نکات بد این گاز ها این است که به شدت برای لایه اوزون خطرناک است.
برخی کولرهای گازی حاوی واحدی به نام «اینورتر درایو» هستند. اینورتر درایو ها تجهیزاتی هستند برق ورودی به موتور الکتریکی را با استفاده از فرکانس هایی تغییر می دهد و در نتیجه این امکان را به شما می دهد که هم دما و هم سرعت موتور را تغییر دهید و باعث صرفه جویی در مصرف برق میشود.
طرز کار کولر گازی
داخل قسمت خارجی دستگاه که کندانسینگ خوانده میشود یک کمپرسور گاز، یک کندانسور و یک فن خنک‌کننده قرار دارد که عملکردی مشابه با یخچال و فریزر دارد.
کمپرسور، گاز کم فشاری که دمای پایینی دارد را از اواپراتور مکش و آن را متراکم میکند. هنگامی که گاز متراکم می شود، دما و فشار آن افزایش پیدا می‌یابد. این گاز برای کاهش دما به کندانسور می رود و با عبور گاز از کویل‌های کندانسور و عبور سریع هوا محیط از روی لوله سبب می شود که، این گاز تبدیل به مایع ای پرفشار که دمای نسبتا زیادی دارد میشود. با عبور کردن این مایع پرفشار از شیر انبساط، فشار و دمای این مایع به شدت کم میشود و در نهایت مایع به صورت کم فشار با دمای پایین بوجود می اید. این مایع کم فشار از کویل‌ها عبور داده میشود و به دلیل پایین بودن نقطه جوش آن با استفاده از جذب سریع هوای محیط، تبدیل به گازی کم فشار میشود.
در آخر هم دوباره این چرخه تکرار شده و این مایع کم فشار به کمپرسور باز میگردد.
کولر های گازی مطابق قانون دوم ترمودینامیک این کار میکند که به صورت طبیعی امکان صورت گرفتن این چرخه نیست بنابراین و برای انجام این چرخه باید کار فیزیکی انجام شود.در این چرخه گرما از منبع سرد گرفته شده و در منبع گرم دفع میشود.
مدل های مختلف کولر گازی
کولر گازی دوتکه یا کولر گازی اسپلیت
کولر گازی اسپلیت از دو واحد مجزا ساخته میشود. یونیت خارجی که شامل کمپرسور و کندانسور است و در قسمت خارجی ساختمان نصب می شود و یونیت داخلی که واحد تبخیر در آن جای دارد که در قسمت داخلی ساختمان نصب می شود.
- کولر گازی پرتابل
این نوع از کولر گازی قابل حمل است، ظرفیت کمی دارد و همچنین دارای سیستم معکوس می باشد(در تابستان هوا را خنک و در زمستان هوا را گرم می کند).
- کولر گازی ایستاده
این نوع از کولر شبیه به سیستم پرتابل است با این تفاوت که دارای دو تکه است، که دارای یک واحد خارجی و یک واحد داخلی است.
- کولر گازی پنجره‌ای
این دستگاه شامل کندانسوری است که در انتهای اتاقک و به سمت بیرون است و یک فن کندانسور در پشت آن قرار گرفته است. هوا از طریق کندانسور دمیده میشود و به بیرون کردن هوای گرم از کندانسور کمک میکند.
مزایای استفاده از کولر گازی
- دارای سیستم تهویه مناسب:کولر های گازی دارای سیستم تهویه مناسب هستند بنابراین حتی در هوای آلوده هم هوای تمیز وارد خانه شما میشود.
- زمان کمی برای خنک سازی لازم دارند:نسبت به کولر های آبی زمان کمتری برای خنک کردن محیط نیاز دارند.
- استفاده نکردن از آب برای خنک سازی:فقط از گاز و برق برای خنک سازی استفاده می کنند و بنابراین منبع آب نیاز ندارند.
- بی صدا بودن:این نوع از کولر ها بی صدا طراحی شده اند بنابراین آلودگی صوتی دارند.
- قابلیت کنترل دما:یکی از نکات خوب کولر گازی این است که شما میتوانید دما و مقدار دور گردش موتور را تعیین کنید تا هم در مصرف برق صرفه جویی کرده باشید و هم به دمای مطلوب مورد نظر خود برسید.
معایب استفاده از کولر گازی
- قیمت نسبتا زیاد:همه ی مدل های کولر گازی گران هستند و شما باید مقدار زیادی پول برای آنها کنار بگذارید.
- مصرف بالای برق:همانطور که اشاره کردیم این دستگاه ها از منبع آب استفاده نمی کنند ولی مصرف برق بسیار بالایی دارند.
- آسیب رسان به محیط زیست:همانطور که در توضیحات خواندید کولر های گازی از گاز های R-22 ،R-13، R-404 استفاده می کنند که برای محیط زیست و لایه اوزون مضر است و همچنین اگر شما در شهری زندگی می کنید که آلودگی هوا دارد بهتر است، از این مدل استفاده نکنید زیرا به نوبه خود هوا را آلوده تر می کند.
اگر قصد خرید کولر دارید بهتر است ابتدا به منطقه ای که زندگی میکنید نگاهی بیندازید. این سوال را از خود بپرسید که چقدر برای محیط زیست ارزش قائل هستید. در آخر به مقدار هزینه ای که می خواهید برای کولر صرف کنید توجه داشته باشید.
همچنین به دلیل اوضاع اقتصادی ایران بهتر است که قبل از خرید به چند فروشگاه سر بزنید و بهترین و مقرون به صرفه ترین کولر را خریداری کنید. ما در بریم خرید لیست کاملی از کولرهای آبی و گازی را به همراه قیمت و مشخصات کامل کولرهای آبی و گازی قرار دادیم و در تلاش هستیم تا به شما عزیزان کمک کنیم تا خرید بهتری را تجربه کنید.
