مرگ خاموش و گازگرفتگی در آستانه ورود به ایام سرد

با شروع فصل سرما، معمولا هر سال شاهد مرگ خاموش و گازگرفتگی های زیادی هستیم. اگر وسایل گرمایشی شما احتراق مناسبی نداشته باشند و یا طبق اصول ایمنی نصب نشوند و یا تهویه مناسبی در ساختمان شما وجود نداشته باشد، امکان گازگرفتگی و مسمومیت با گازهای سمی وجود دارد و این خیلی خطرناک است.

گاز CO یا منو اکسید کربن چیست و چگونه تولید می شود؟

اگر از وسایل گرمایشی به درستی استفاده نکنید، گاز مونوکسیدکربن تولید می شود. گاز منو اکسید کربن یا CO  یک گاز بی رنگ و بو و بی طعم است که در اثر سوخت ناقص گاز و یا سایر سوخت های فسیلی تولید می شود و مقدار استاندارد آن کمتر از ۱۷ppm  و حداکثر مقدار مجاز آن در ۸ ساعت حدود ۵۰ppm است.) ppm یعنی تعداد ذرات در میلیون و روشی است برای تعیین مقدار غلظت مواد(

اما گاز منوکسید کربن چگونه باعث گازگرفتگی می شود؟

• اگر لوله بخاری گازی یا نفتی شما مسدود شود و یا خروجی درستی نداشته باشد، گاز منواکسید کربنی که تولید شده در ساختمان شما پخش می شود و دچار گازگرفتگی می شوید.
• همچنین در شومینه های هیزمی یا گازی هم، در صورتیکه مکش به درستی انجام نشود و خوب کار نکند، گاز منوکسید کربن خارج نمی شود و ممکن است دچار گازگرفتگی شوید.
• منقل هایی که برای ذغال استفاده می شود و زیر کرسی می گذارند هم یکی دیگر از دلایل گازگرفتگی و مسمومیت با گاز منوکسید کربن است.
• اجاق گازهای خوراک پزی، آبگرمکن های خانگی و یا کار کردن خودرو در پارکینگ های سربسته هم می تواند سبب مسمومیت و گازگرفتگی شود.

مسمومیت با گاز منواکسید کربن چگونه اتفاق می افتد؟

انسان زمانی که تنفس می کند اکسیژن با هموگلوبین خون ترکیب می شود و به سایر بافت های بدن منتقل می شود زمانی که این گاز وارد ریه ها شود، جایگزین اکسیژن می شود و با هموگلوبین خون ترکیب شده و گاز کربوکسی هموگلوبین یا COHb  تولید می شود که از رسیدن اکسیژن به بافت های بدن جلوگیری می کند و در صورتی که اکسیژن بدن ما به کمتر از ۱۸ درصد برسد، احساس تنگی نفس، سرگیجه و حالت تهوع به وجود می آید که در نهایت باعث بی حالی و مرگ می شود.

علائم گازگرفتگی یا مسمومیت با گاز منوکسید کربن چیست؟            

• فشار در سر
• سوزش در چشم
• ضربان نامنظم قلب
• سرخ شدن لب ها
• بزرگ شدن یا تنگ شدن مردمک چشم
• احساس گیجی و سردرگمی و عدم تشخیص
• ضعف ، کسالت و خواب آلودگی
• حالت تهوع و استفراغ
• تشنج
• کما
• مرگ
• درد شکمی
• بیهوشی
• تشدید یک علامت هشداردهنده در بیماران قلبی
• سفتی عضلات
• افزایش تعداد تنفس
• کاهش فشار خون
• نواقص عصبی و روانی پیشرفته مانند فلج عضوی یا اختلال قوای مغز ی

اگر دچار گازگرفتگی شدیم چه کنیم؟

گازگرفتگی به دلیل کمبود اکسیژن رخ می دهد پس یکی از بهترین اقداماتی که می توان انجام داد رساندن اکسیژن و هوای تازه به فرد مسموم شده است پس پنجره ها را باز کنید تا هوای تازه وارد ساختمان شود و فرد مسموم شده را به نزدیکی پنجره ببرید تا نفس بکشد و اکسیژن تنفس کند. منبع نشت گاز را شناسایی و قطع کنید و با ۱۱۵ تماس بگیرید. بهتر است در این شرایط، به زنان باردار، کودکان و سالمندان زودتر از سایر افراد آسیب‌ دیده کمک کنید. هیچ خوراکی یا نوشیدنی به فرد مسموم شده ندهید تا دچار خفگی بیشتر نشود فقط یک دستمال مرطوب جلوی دهان و بینی فرد مسموم شده یا افرادی که وضعیت بهتری دارند بگیرید تا دچار مسمومیت بیشتر نشوند.

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید بخاری برقی

گازگرفتگی چه عوارضی دارد؟

کسانی که دچار گازگرفتگی می شوند معمولا تا یک هفته سردرد، حالت تهوع و سرگیجه دارند و ممکن است در افراد بزرگسال یا میانسال، به دلیل آسیب های ریوی که به وجود می آید مشکل قلبی به وجود بیایدو یا به مغز این افراد آسیب وارد شود و تمرکز آن ها کمتر شود.همچنین سفتی عضلات نیز یکی دیگر از عوارض گازگرفتگی است.

 ppm مخفف Part Per Million به معنی واحد در میلیون می باشد. یک کمیت بدون واحد است و جهت مشخص کردن میزان بسیار کمی از مواد استفاده می شود.

۱ppm = 1/1000000 = 0.000001 = 1 × ۱۰^-۶

۲۵ppm = 25/1000000 = 0.000025 = 25×۱۰^-۶

جدو ل اثر مواجه با منواکسید کربن

مقدار ppm	مدت تماس	اثرات
۹	نامحدود	استاندارد
۵۰	۵۰ دقیقه	تغییر در دید و شفافیت نسبی
۵۰	۸ تا ۱۲ ساعت	اختلالات عصبی
۵۰	۶ هفته	تغییر در ساختار قلب و مغز
۲۰۰	۲ تا ۳ ساعت	سر درد خفیف
۴۰۰	۲ تا ۳ ساعت	سر درد کلی
۸۰۰	۴۵ دقیقه	تهوع و تشنج
۸۰۰	۲ تا ۳ ساعت	بیهوشی و مرگ
۱۶۰۰	۲۰ دقیقه	سردرد سرگیجه تهوع
۱۶۰۰	۱ ساعت	مرگ
۳۲۰۰	۵ تا ۱۰ دقیقه	سردرد سرگیجه تهوع
۳۲۰۰	۳۰ دقیقه	مرگ
۶۴۰۰	۱ تا ۲ دقیقه	سردرد سرگیجه تهوع
۶۴۰۰	۱۰ تا ۱۵ دقیقه	مرگ

جد ول اثر وجود کربوکسی هموگولوبین در خون

غلظت کربوکسی هموگلوبین	اثرات
COHb<1	بدون اثر محسوس
COHb=1-2	بعضی شواهد در رفتار
COHb=2-5	اثر روی اعصاب مرکزی
COHb=5-10	عدم تشخیص روشن در اعمال عضلانی
COHb=10-80	سردرد شدید ، خستگی ، گیجی ، کما و مرگ
COHb<1 یعنی غلظت کربوکسی هموگلوبین خون ،کوچکتر از یک درصد در محلول اشباع می باشد

نکاتی که قبل از خرید ، نصب و تعمیر صحیح وسایل گازسوز باید بدانید!        

• استفاده از دستگاه های گاز سوز با ظرفیت بالا در محیط های کوچک خطرناک است پس دستگاهی تهیه کنید که ظرفیت و بازدهی آن متناسب با محیط موردنظر شما باشد.
• برچسب ایمنی و استاندارد را روی دستگاهی که قرار است بخرید مشاهده کنید.

• از نصب و یا تعمیر وسایل گازسوز توسط افراد غیرمتخصص بپرهیزید.
• توصیه های سرویسکاران هنگام نصب و یا تعمیر لوازم گازسوز در مورد وضعیت دودکش و تهویه هوا را جدی بگیرید .
• محل نصبِ دستگاه های گازسوزِ دودکش دار را طوری انتخاب کنید که قابلیت نصب دودکش داشته باشد و امکان تخلیه دود وجود داشته باشد.
• از نصب هر نوع وسیله گازسوز در حمام ، رختکن ، سرویس های بهداشتی و محوطه سونا ،استخر و جکوزی خودداری کنید.
• وسیله گرمایشی یا گازسوزی تهیه کنید که سیستم ترموکوپل داشته باشد تا به هردلیلی شعله خاموش شد به صورت خودکار جریان ورودی گاز را قطع کند.
• هنگام نصب وسایل گازسوز از استفاده از انشعابات فرعی جلوگیری کنید و از انشعابات اصلی استفاده کنید، انشعاباتی که استفاده نمی کنید درپوش بگذارید تا بسته شود.
• استفاده شلنگ گاز با طول بیشتر از ۱۲۰ سانتی متر و یا شلنگ های مستعمل و ترک خورده ممنوع است و اتصال شیلنگ به وسیله گاز سوز فقط با بستهای فلزی مناسب انجام می شود.
• هنگام خرید بخاری یا وسیله گرمایشی دودکش دار، محصولی را انتخاب کنید که از سیستم ODS  پشتیبانی می کند. ODS  یک پیلوت هوشمند و سنسور برای اندازه گیری اکسیژن محیط است که در صورت کم شدن اکسیژن محیط، به صورت خودکار جریان گاز ورودی را قطع می کند تا از گازگرفتگی جلوگیری کند. این سیستم یک راه مطمئن و ایمنی فوق العاده برای سیستم های گرمایشی گازسوز و دودکش دار است که از قطعات مقاومی تشکیل شده است تا در صورتی که اکسیژن محیط از مقدار استاندارد کمتر شد، خاموش شود

نکات ایمنی برای استفاده از وسایل گازسوز

• شومینه طراحی دکوراتیو دارد و دکوراسیون داخلی شما را زیباتر می کند اما بازدهی حرارت بالایی ندارد پس در محیط های کوچک و یا محیط های بزرگی که تهویه هوا به خوبی انجام نمی شود از آن استفاده نکنید چون احتمال پس زدن گازهای سمی در شومینه های چوبی یا هیزمی زیاد است و خطر مرگ در پی دارد .
• حتما برای هدایت کردن گازهای سمی به بیرون از ساختمان از دودکش استاندارد استفاده کنید و از سوراخ کردن دیوار و یا شیشه خودداری کنید.
• اگر شعله بخاری یا گاز شما آبی نبود و زرد یا قرمز باشد و دارای پرش باشد فشار کاز و اکسیژن را بررسی کنید.
• انتهای دودکش باید حداقل یک متر بالا تر از سطح بام و یک متر از دیوار جانبی فاصله داشته باشد و یا ۶۰ سانتی متر از دیوار جانبی بالاتر باشد .
• دائما محل اتصال دودکش به وسایل گازسوز و کلاهک دودکش را بررسی کنید تا محکم باشند همچنین لوله بخاری را هم چک کنید که سرد نباشد اگر لوله بخاری سرد باشد یعنی دود خرج نمی شود.
• از  کلاهک اچ H برای خروج گازهای سمی استفاده کنید.
• هر چند وقت یک بار مسیر دودکش خود را بررسی کنید که مسدود نشده باشد.
• جریان هوا و تهویه را در خانه خود همیشه برقرار بگذارید تا دچار گازگرفتگی نشوید و اکسیژن موردنیاز برای احتراق تامین شود.
• قراردادن انتهای دودکش در ظرف آب سبب عدم خروج دود و گازهای سمی و در نهایت مرگ می شود.
• خروجی دودکش را کنار کانال کولر و پنجره نگذارید تا گازهای سمی وارد خانه نشوند .
• از لوله های قابل انعطاف برای دودکش استفاده نکنید.
• به هیچ وجه از اجاق گاز و آبگرمکن به عنوان سیستم گرمایشی برای منزل استفاده نکنید .
• دودکش را از سقف کاذب حمام رد نکنید.
• داخل فضاهای بسته از بخاری بدون دودکش استفاده نکنید بخاری های بدون دودکش فقط برای محیط های باز که جریان هوا در گردش است مناسب هستند.
• دودکش باید بدون درز و محکم روی دستگاه قرار بگیرد.
• حداقل قطر داخلی دودکش ۱۰ سانتی متر است.
• کلیه محل های اتصال دودکش باید دود بند باشد .
• از شومینه چوبی یا هیزمی در اطاق خواب استفاده نکنید چون محیط های کوچک ممکن است گاز و یا دود پخش شود و دچار گازگرفتگی شوید .
• هر سال وسایل گرمایشی و گازسوز خود را سرویس کنید.
• برای چند وسیله گرمایشی یا گازسوز از یک دودکش استفاده نکنید.
• ارتفاع دودکش شما نباید کمتر از سه متر باشد.
• شیب لوله دودکش نباید به سمت پایین باشد.
• نصب دودکش در پشت بام باید بالای ۳ متر از جان پناه فاصله داشته باشد.
• اگر از وسایل گرمایشی گازسوز استفاده می کنید بهتر است از یک دستگاه تشخیص گاز مونوکسیدکربن استفاده کنید تا از گازگرفتگی در امان باشید و در صورت وجود گاز مونوکسیدکربن در منزل شما، هشدار دهد.
• در فضای بسته از کرسی هایی که یک منقل و ذغال هستند استفاده نکنید، از گاز و پیک نیک هم برای گرمایش فضای بسته استفاده نکنید.
• آبگرمکن و پکیج را در حمام نصب نکنید.
• دودکش های خارج از خانه باید حتما عایق بندی شوند.

سخن پایانی

هر سال با شروع فصل سرما نگرانی سازمان های امدادی، اورژانس و آتش نشانی برای حفظ سلامت مردم و جلوگیری از آتش سوزی بیشتر می شود به همین دلیل ما در این مقاله از تیم تولید محتوای بریم خرید، یک راهنمای جامع برای جلوگیری از مرگ خاموش و گازگرفتگی برای شما عزیزان در نظر گرفتیم تا از مسمومیت در امان باشید. علاوه بر رعایت نکاتی که در این مقاله ذکر شد، انتخاب یک وسیله گرمایشی مناسب و استاندارد، می تواند کمک بسیار زیادی به پیشگیری از مسمومیت با گاز منواکسید کربن داشته باشد. پس اگر قصد خرید وسایل گرمایشی را دارید می توانید ابتدا به راهنمای خرید وسایل گرمایشی مراجعه کنید و با انواع شومینه ها، بخاری ها و… آشنا شوید سپس برای خرید سیستم گرمایشی موردنظرتان، به وب سایت بریم خرید مراجعه کنید. بریم خرید یک مرجع مقایسه قیمت در فروشگاه های اینترنتی است. شما می توانید یک لیست قیمت از تمام محصولات گرمایشی مانند شومینه، پکیج، شوفاژ، بخاری و… مشاهده کنید و طبق بودجه ای که در نظر گرفتید یکی از بهترین محصولات را با مناسب ترین قیمت خریداری کنید.